CPT Deneyi Nedir ve Nasıl Yapılır?

Bu itilme boyunca koninin uç kısmında (prop’ta) oluşan uç direnci (q_c), koninin ceket kısmında oluşan sürtünme direnci (q_s) ve boşluk basıncı (u) her 2 cm’de bir ölçülerek grafiğe dökülür.

CPT deneyinin yapılması için sondaja gerek olmadığından maliyeti çok yüksek değildir. CPT makinesinin taşınması için hiyap (taşıyıcı), hiyap için operatör, 1 mühendis ve 2 işçi yeterlidir. Zeminin ve arazinin türüne göre günde 2-5 deney yapılabilir. Eğer CPT deneyinden numune istenirse bu maliyeti biraz artıracaktır.

• Deneyin yapılması için sondaj kuyusuna ihtiyaç yoktur.
• Maliyeti düşüktür.
• Zeminden sürekli olarak değer alınabilmektedir (0-40 metre)
• Tek bir CPT deneyi ile yer altı su seviyesi, boşluk basıncı, zemin sıkılığı, SPT değeri, içsel sürtünme açısı gibi parametreler belirlenebilmektedir.
• Temellerin taşıma güçleri, oturma miktarları, sıvılaşma potansiyeli, kazık taşıma güçleri belirlenebilmektedir.

• Sadece zeminlerde uygulanmaktadır. Eğer uç direnci 20 MPa basıncı geçerse deneye son verilmesi gerekir.
• Kaya parçaları veya çok sıkı bir zeminle karşılaşıldığında uç düşey yönden sapmaktadır ve sapma açısı 6°’yi geçerse deneye son verilmesi gerekir.
• Zemin boyunca numune alınamamaktadır.
• Numune alımı ve temizliği zahmetlidir.

CPT deneyi yalnızca kil, silt, kumlu zeminlerde yapılabilir. Maksimum 200 KN’luk bir basınç ile itilen konik uç eğer sert bir zeminle karşılaşırsa uç direnci ani olarak yükselir ve bilgisayar programı uyarı verir. Bu durumda ucu birkaç cm geri çekmek tekrar ilerlemeye çalışmak basınç yine yükseliyorsa deneyi sonlandırmak gerekir.